Obowiązek stawienia się do odbycia ćwiczeń wojskowych wynika ściśle z Ustawy o obronie Ojczyzny. O fakcie powołania żołnierza rezerwy do odbycia ćwiczeń decyduje dowódca jednostki wojskowej, do której żołnierz rezerwy ma nadany przydział mobilizacyjny. Informacją o powołaniu do odbycia szkolenia, jest otrzymanie karty powołania, w której wskazany jest dokładny termin oraz miejsce stawiennictwa. Dokument taki żołnierz rezerwy otrzymuje na 14 dni przed rozpoczęciem szkolenia. Karta powołania, jaką otrzymuje żołnierz rezerwy jest decyzją administracyjną, od której służy (w razie wystąpienia szczególnych okoliczności) odwołanie, w terminie 14 dni od momentu jej odebrania. Odwołanie takie składane jest do właściwego Szefa Ośrodka Zamiejscowego Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji za pośrednictwem Szefa Wojskowego Centrum Rekrutacji.

Czas trwania ćwiczeń wojskowych ustalany jest przez dowódcę jednostki wojskowej. Ich charakter może być jednodniowy,  krótkotrwały lub długotrwały.  

Każdemu żołnierzowi rezerwy biorącemu udział w ćwiczeniach przysługuje uposażenie (uzależnione od posiadanego stopnia wojskowego i zajmowanego stanowiska). Przykładowo  stawka za jeden dzień ćwiczeń dla szeregowego to 129,96 zł, dla kaprala 148,20 zł, dla chorążego 168,72 zł, a dla porucznika 193,80 zł. Są to kwoty „na rękę”, bowiem uposażenie to nie podlega opodatkowaniu. Co istotne, jeżeli zaistnieje rozbieżność pomiędzy otrzymanym uposażeniem, a wynagrodzeniem jakie żołnierz rezerwy uzyskałby u pracodawcy, istnieje możliwość zgłoszenia się do właściwego dowódcy jednostki wojskowej z wnioskiem o wypłatę powstałej różnicy. Ponadto żołnierz rezerwy, podczas ćwiczeń, ma zapewnione darmowe wyżywienie i zakwaterowanie, wojskowe wyposażenie, opiekę medyczną oraz zwrot kosztów przejazdu.

W razie niestawienia się powołanego do czynnej służby wojskowej (tj. ćwiczeń wojskowych) bez uzasadnionej przyczyny, rezerwista ponosi odpowiedzialność karną, bowiem w razie nie zgłoszenia się do odbycia ćwiczeń, podlega karze grzywny, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności.

Do odbycia ćwiczeń wojskowych mogą zostać powołane osoby, które ukończyły osiemnasty rok życia, do końca roku kalendarzowego, w którym kończą: szeregowi – sześćdziesiąty rok życia, a posiadający stopień podoficerski lub oficerski – sześćdziesiąty trzeci rok życia.

Opracowanie: Sabina Szymczyna – Wojskowe Centrum Rekrutacji w Opolu